ชาตินิยมแล้ว อยู่กันแบบไม่สงบ ไม่มีความสุข แล้วมันจะมีความหมายอะไร เราจะไปบังคับเขาให้มาเป็นส่วนหนึ่งกับเราได้อย่างไร ในเมื่อเราไม่เคยให้ใจเข

แต่ถ้าไม่ปล่อยให้เขาแยก ทางแก้ที่ดีที่สุด ที่นานาอารยะประเทศเขาทำกัน ก็คือต้องกระจายอำนาจ กระจายความเจริญ บริหารงานเป็นอิสระ มีเขตการปกครองตัวเอง อันนี้ในยุโรป เขาใช้วิธีนี้ แล้วได้ผล ประเทศเขาสงบสุขขึ้น กว่าการบริหารแบบรวมศูนย์อำนาจ

ลองไปปรึกษา ประเทศอย่าง สเปน ฝรั่งเศส ฮิตาลี อังกฤษ หรือใกล้ๆ ก็ อินโดนีเซีย จีน ดูสิ ว่าการกระจายอำนาจ มันเวิร์คยังไง

ก็ขนาดว่าตั้งผู้ว่าไปจากส่วนกลาง มันยังกล้าทำขนาดนี้ ขืนกระจายอำนาจปล่อยให้เลือกตั้งผู้ว่ากันเอง มิสถาปนาขึ้นเป็นรัฐอิสระเลยเหรอ ใครจะเข้าไปต้องทำพาสปอร์ต เออถ้ามันไปลอยอยู่กลางทะเลเป็นเกาะอย่างติมอร์ก็ยังพอว่า แต่นี่อยู่บนด้ามขวาน รถราจะขับผ่านไปจังหวัดอื่นในภาคใต้ก็ต้องเจอด่านตม.พิเศษ เผลอๆเจอศุลกากรของรัฐนี้เก็บภาษี+ค่าธรรมเนียมอีก แค่นี้ก็ยุ่งตายห่าแล้ว มึงชอบให้เกิดรัฐใหม่มึงก็เข้าไปอยู่กับมันเลยสิ ไปช่วยกันเย้วๆจะแยกตัวให้ได้ พอถึงตอนเช็คบิลจะได้รวบทีเดียวทั้งครอก ไม่ต้องเหนื่อยไปหาหลายที่ไอ้กบฏ

ก็ที่เขากล้าทำขนาดนั้น ก็เพราะระบบร่วมศูนย์อำนาจจากส่วนกลางมันเหี้ย ด้อยพัฒนา กดขี่ ไม่สามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนสามจังหวัดให้ดีและเป็นธรรมได้ไง ไม่คิดในมุมนี้บ้างหรอวะอีแก่

สเปน อิตาลี อังกฤษ อินเดีย อินโดนีเซีย จีน เขาผ่านเรื่องพวกนี้มาหมด จนเขาต้องกระจายอำนาจ ให้คนท้องถิ่นไปบริหารเอง มันถึงยังร่วมกันเป็นประเทศใหญ่ๆได้ ก็เพราะว่าเขาใจกว้างไง

ในขณะที่ประเทศอื่นๆ เขาปฎิรูปกระจายอำนาจ กะลาแลนด์ของมึงยังไม่เคยทำ

รอวันล่มสลายจ้าาา เวลาเปลี่ยน ความคิดคนเปลี่ยน ถ้ารัฐยังคิดแบบเดิมๆ มึงก็ล่มสลายได้

ทั้งมองโก ทั้งโรมัน ยิ่งใหญ่กว่ากะลาแลนด์ เขายังล่มสลายได้เลย เพราะความคิดเผด็จการ ล้าหลัง ไม่พัฒนา

กะลาแลนด์ขี้หีแห่งนี้ ก็เตรียมตัวไว้เหอะ แต่กะเทยแก่สลิ่มไม่น่าจะอยู่เห็นทันวันนั้น เพราะน่าจะตายโหงเป็นปุ๋ยไปก่อนแล้ว

อีกะเทยกบฎ ถ้ามึงคิดว่าบ้านเมืองนี้มันมีแต่คนเลว ไม่น่าอยู่ แล้วมึงมาทู่ซี้อยู่ทำไม โลกต้องหมุนรอบตัวมึงงั้นเหรอ อ้างไปซะไกลเชียว ไม่ยอมมองดูประเทศเพื่อนบ้านรั้วติดกันอย่างพม่า นั่นน่ะเผด็จการของจริง ใกล้จะล่มสลายจริงๆ ไม่ได้มีอันดับเครดิตอะไรในระดับโลกเลย แล้วไทยโดนต่างชาติแอนตี้แบบเค้ามั้ย? ติดอันดับโลกในด้านดีๆไปกี่เรื่องแล้ว เฉพาะเรื่องอาหารก็นับกันไม่หวาดไม่ไหว จนพวกกบฏชังชาติอย่างพวกมึงต้องออกมาบุลลี่ อ้างว่าข้าวซอยไม่ใช่ของไทยไปนู่น มีอะไรดีๆในบ้านนี้เมืองนี้ไม่ได้เลย มึงต้องพยายามดีเบทให้หมด

กูยังไม่รีบตายหรอก ขออยู่ดูความพินาศฉิบหายของอีพวกทรยศชาติตัวเองอย่างมึง อ้อ!ตอนที่ทำประชามติแยกดินแดน ท่านเจ้าลัทธิก็ไปเข้าร่วมสังฆกรรมด้วยนี่ เดี๋ยวมึงตามไปแจมอย่าให้ห่างเลยนะ ดูซิว่าความคิดชั่วๆของมึงจะพามึงไปถึงนรกขุมไหน

หล่อนค่ะ อีรี13 มันไม่ได้บอกว่าเมืองไทยมีแต่คนชั่วค่ะ
แต่ที่มันบอกมีคนชั่ว คือพวกชนกลุ่มน้อยหัวโบราณคร่ำคื้กที่กำลังจะสูญหายออกไปจากดินแดนแห่งนี้ค่ะ
นั้นละค่ะคือกลุ่มคนชั่วและฝูงสุดท้ายที่ยังพอให้ประชาชนเด็กรุ่นใหม่ได้เห็นเดินเคี้ยวหญ้าเลิ่มหญ้าอยู่ตามฝูงประชาชนทั่วไปบ้าง แต่ก็หาเจอยาก เพราะสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ประเภทนี้มีแต่รุ่น60ปีขึ่นไป อ้อ อย่าลืม พาหัวหน้าฝูงไปเฝ้าใต้รากต้นมะม่วงเป็นปุ๋ยด้วยกันละ ฮ่าๆๆ

ดินแดนศักดิ์สิทธิ์ที่หล่อนมองว่าไม่ได้เป็นของรัฐไทยใช่มั้ยคะ แต่ถูกพวกชนกลุ่มน้อยที่แสนชั่วมันเข้ามาปกครองเหยียบย่ำ หล่อนและพวกพ้องจึงต้องพยายามทุกวิธีทางที่จะแย่งคืน ล้างสมองคนรุ่นใหม่ๆให้เข้าไปรวมฝูงก่อการด้วย จะได้ประกาศตัวเป็นอาณานิคมใหม่ดินแดนใหม่ที่ไม่ใช่ไทย แบบนี้เรียกว่ากบฎค่ะ กบฎชัดๆ ไม่ว่าบ้านไหนเมืองไหนเค้าก็ไม่เอาไว้หรอกค่ะ ดิ้นไปไกลสุดก็เป็นได้แค่รัฐเถื่อนที่ UN ไม่รับรอง ไม่มีใครยอมรับคบค้าด้วย

ชอบยกตัวอย่างสเปนก็เอาตามนั้นเลย ตอนนี้แคว้นกาตาลุญญาที่ขอแยกตัวเป็นยังไงคะ สภาพแคว้นแช่แข็งนี่มันน่าสงสารจริงๆเนาะ นึกภาพในอนาคตดู อีพวกไดโนเสาร์ยังไม่ทันตายเลย แต่พวกหล่อนตายทั้งเป็นไปก่อนแล้ว จะไปไหนก็ไม่ได้เพราะไม่มีใครออกพาสปอร์ตให้ นั่งทำเองจะเอาไปยื่น อุ๊ย!ประเทศไหนจะออกวีซ่าให้คนไร้สัญชาติ จะค้าขายกับใครก็ไม่มีชาติไหนรับรองความเป็นรัฐให้ เลยเซ็นสัญญาอะไรไม่ได้เลย เป็นคนเถื่อนรัฐเถื่อน ขื่นขมสุดๆว่ะ ก้าก...

โถอิตุสเหี้ยแถมพาครอบครัวมึงตายโหงกันทั้งบ้านที่ไหนดีมึงก็ย้ายไปอยู่สิอิตุสหน้าส้นตีนพร้อมกับครอบครัวตายโหงขอให้มึงตายโหงตายห่านะอิตุสตายโหง

เอาจริง ๆ จะแยกก็แยกไปค่ะ แต่เอาจริงๆ เป็นประเทศอิสระไปแล้วจะรอดไหม พื้นที่สามจังหวัดชายแดนนั่น ทำเลทางเศรษฐกิจดีไหม เงินทุนสำรองเศรษฐกิจชาติจะเป็นยังไง จะอยู่รอดไหม แยกๆ ไปเลยค่ะ เราก็ย้ายของไทยออกให้หมด

อีพรรคส้มจะกล้ามาประกันตัวมั้ยคะ

ผิดเต็มๆ กบฏเห็นๆ

ปัตตานีเป็นเมืองหนึ่งของไทยค่ะ

เมืองทางเหนือทางอีสานก็ใช่ เมืองหนึ่งจังหวัดหนึ่งของไทย

ไม่ต่างจากกรุงเทพ อยุธยา พิษณุโลก สุโขทัย ลพบุรี

ไม่ใช่แคว้นใต้อาณานิคมแบบแถวๆอเมริกากลาง-ใต้

ที่สเปนเคยครอบครองแทบทั้งแถบซะที่ไหน

คนมุสลิมเขามีโลกทัศน์ที่ต่างจากพุทธ มันกำหนดวิถีชีวิต ความทะเยอทะยานในชีวิตต่างๆ อนาคต

เมื่อเช้าเห็นรีแอคชั่นส่วนนึงจากคนท้องถิ่นก็นับว่าน่าสนใจหลายอย่าง อย่างแรกควรเข้าใจคำว่าการกระจายอำนาจออกจากเมืองศูนย์กลาง ≠ กบฏแบ่งแยกดินแเดนนะคะ จะดีแค่ไหนที่เรายังอยู่ด้วยกันและมีความภาคภูมิใจในท้องถิ่นของตัวเองไปพร้อม ๆ กัน 😌

ที่สำคัญ กูอยากไปเที่ยว deep south thai mak kha

ประวัติศาสตร์แบบเดียวกับที่อยู่ในการ์ดเกมที่แจกเพื่อล้างสมองเด็กๆแถวด้ามขวานชิมิ มึงคงไม่คิดและไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองเป็นคนไทย ที่ผ่านมาน่าจะวนคิดอยู่ว่าชั้นคือเจ้าหญิงแห่งอันดามัน เป็นราชปฏิกูล เอ้ย!ราชนิกุลตกอับ ต้องมาเกลือกกลั้วอยู่ในรัฐไทร่วมกับผู้คนที่แสนจะต่ำต้อย พวกคนเลวที่เข้ามารุกรานดินแดนศักดิ์สิทธิ์ แค่ที่ต้องพิมพ์อะไรเป็นภาษาไทยนี่มึงก็หยะแหยงมือจนแทบสุดทน เอาค่ะ ในเมื่อวางแนวคิดไว้เยี่ยงนี้ก็คงไม่มีใครเปลี่ยนสมองผุๆรั่วๆของมึงได้ และมึงก็ไม่มีสิทธิ์จะยัดเยียดลัทธิเน่าๆของตัวเองให้คนอื่นเค้าหลงผิดตาม

ที่สำคัญ ก่อนจะไปเที่ยวรูไหนร่องไหน มึงออกจากกรงขังทางความคิดของตัวเองให้ได้ก่อนเหอะ ถ้ามองโลกตามความเป็นจริงไม่ได้ หายนะก็รออยู่ตรงหน้าแล้ว

คลั่งแบบนี้ ตายไวนะคะ 🤣🤣🤣

ตายจริง ทำไมไปแช่งสาวแบกเป้รี 22 แบบนั้นล่ะค่ะ ถึงชะตานางจะใกล้ขาดแล้วก็เถอะ ชอบมีอกุศลจิตแบบนี้มันก็ส่งผลถึงชะตาชีวิตตัวเธอด้วยนะ เดี๋ยวก็ได้ตามไปอยู่ด้วยกันในขุมนรกหรอก

อีแก่แบบมึงอ่ค่ะ ตายแน่นอน อีแก่ตอแหลหัวล้าน

จ้าอิตุสตายโหงขอให้มึงตายโหงนะอิตุสชาตินรก

ระวังตายก่อนนะคะ อีตุ๊ดคางคก 🤣🤣🤣🤣

https://www.tiktok.com/@aokus123/video/7242595155277139205?lang=th-TH

อ๋อ ที่นี่มีสกุลเงินอยู่แล้ว คือ โก๊ะครับ

ลองเข้าไปดูคลิปนี้ละกัน กูก็ไม่รู้นะว่าธนาธรเขาคุยกับใคร เพราะคลิปมันตัดมา แต่การที่ไปถามตาลุงมุสลิมว่า ถ้าคุณเป็นประเทศใหม่ คุณจะใช้สกุลเงินบาท? ต้องการสื่ออะไร?

https://vt.tiktok.com/ZSL2nGxhK/

https://www.tiktok.com/@luehistory/video/7178331866523651329

https://www.tiktok.com/@luehistory/video/7184345761520356609

https://www.tiktok.com/@proy2565/video/7184435096089267462

ต้าย เอาประวัติศาสตร์จริงมาลงแบบนี้ พวกที่แจกการ์ดเกมประวัติศาสตร์บิดเบือนก็ดิ้นเป็นผีโดนข้าวสารเสกสิคะ เอ้า!อีพวกกะเทยกบฏทั้งหลาย สาวใต้ตัวจริงเสียงจริงปรากฏร่างแล้ว ยังมีอะไรมาตอแหลอีกมั้ย

'ปาตานี' ที่ไม่เคยมีอยู่จริง เหมือนอีตุ๊ดตานีร่านควยที่โดนฝังชิบกบฏลงหัว เลยสร้างภาพลวงๆในสมองแล้วคิดไปว่ามันเป็นจริง ทั้งน่าสังเวชและน่ารังเกียจ

ต้องสมองหมาขนาดไหนล่ะคะ เอาติ๊กตอกเป็นศาสดา อีควาย

ที่พิธาบอกให้สามจังหวัด
ได้มีนายกรัฐมนตรีเป็นของตัวเอง
กับที่ธนาธรบอก เรื่องเอกราช
ต้องเป็นการตัดสินใจของคนสามจังหวัด

ไม่ต้องตัดต่อ มันต้องปั่น มันก็โดนข้อหากบฏได้ค่ะ
โดนแบบจะร้องว่าโดนกลั่นแกล้งไม่ได้ด้วย
เพราะเอาหมาเอาแมวที่ไหนมาฟัง
มันก็ขัดมาตราหนึ่ง
วงเล็บ ว่าถ้าไม่อคติน่ะนะ

เพราะว่าให้คนสามจังหวัดตัดสินไม่ได้ค่ะ ไม่มีสิทธิ์
แผ่นดินสามจังหวัดนั้นเป็นของคนไทยทุกคนเท่ากันค่ะ
ถ้าจะทำ ก็ต้องทำทั้งประเทศค่ะ ตั้งแต่เบตงยันแม่สาย
มันเป็นพื้นที่ของไทยแบบไม่มีความก้ำกึ่งใดๆ
จะมาโมเมจัดประชามติแค่สามจังหวัดไม่ได้ค่ะ

มันหน้าด้าน

ระวังจะมีครุฑบินไปเกาะหน้าบ้าน
กฏหมาย ความมั่นคง มันแรงนะ รูู้กันไหม
กอ รมน เขาเอาจริง ไม่ยอมเรื่องแบ่งแยกดินแดนหรอก
เขาไม่ยอมให้ ทหารที่เขาเสียสละชีพที่ใต้ เสียชีวิตเปล่าหรอก
ส้มที่บอกจะไปรวมด้วย รู้แกวโดดหนีไม่ไปเลย
เพราะโทษมันหนัก

ระวังอบอุ่นหน้าคีย์บอร์ด โดดเดี่ยวหน้าบัลลังก์

รัฐธรรมนูญมาตรา 1 “ประเทศไทยเป็นราชอาณาจักรอันหนึ่งอันเดียว จะแบ่งแยกมิได้”

เมื่อผิดตามมาตรา 1 ก็จะผิดตามมาตรา 68 ที่เป็นการกระทำเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจในการปกครองประเทศ โดยวิธีการซึ่งมิได้เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้

ความผิดตามรัฐธรรมนูญไม่ได้กำหนดโทษสำหรับบุคคลธรรมดา แต่มีบทลงโทษสำหรับพรรคการเมือง ที่จะถูกยุบและตัดสิทธิกรรมการบริหาร

บุคคลธรรมดาจะได้รับโทษตามประมวลกฎหมายอาญา เพราะเป็นความผิดฐานกบฏ ตามมาตรา 113 ผู้ใดใช้กำลังประทุษร้ายหรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย เพื่อ (3) แบ่งแยกราชอาณาจักรหรือยึดอำนาจปกครองในส่วนหนึ่งส่วนใดแห่งราชอาณาจักร ผู้นั้นกระทำความผิดฐานเป็นกบฏ ต้องระวางโทษประหารชีวิต หรือจำคุกตลอดชีวิต

มาตรา 114 ผู้ใดสะสมกำลังพลหรืออาวุธ ตระเตรียมการอื่นใด หรือสมคบกันเพื่อเป็นกบฏ หรือกระทำความผิดใดๆ อันเป็นส่วนของแผนการเพื่อเป็นกบฏ หรือยุยงราษฎรให้เป็นกบฏ หรือรู้ว่ามีผู้จะเป็นกบฏ แล้วกระทำการใดอันเป็นการช่วยปกปิดไว้ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี

มาตรา 116 ผู้ใดกระทำให้ปรากฏแก่ประชาชนด้วยวาจา หนังสือหรือวิธีอื่นใดอันมิใช่เป็นการกระทำภายในความมุ่งหมายแห่งรัฐธรรมนูญ หรือมิใช่เพื่อแสดงความคิดเห็นหรือติชมโดยสุจริต (2) เพื่อให้เกิดความปั่นป่วนหรือกระด้างกระเดื่องในหมู่ประชาชนถึงขนาดที่จะก่อความไม่สงบขึ้นในราชอาณาจักร (3) เพื่อให้ประชาชนล่วงละเมิดกฎหมายแผ่นดิน ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินเจ็ดปี

นอกจากความผิดดังกล่าวแล้ว การซ่องสุมผู้คนเพื่อทำผิด ยังเป็นความผิดฐานเป็น อั้งยี่ ซ่องโจร และการลบสีน้ำเงินออกจากธงชาติ ก็ยังเป็นความผิดด้วย

ส่วนหนึ่งที่เราสูญเสียไปมากมาย เพราะต้องรักษาดินแดนไว้ ให้เรามีสิทธิ์ที่ปากอ่าวไทย

ถ้าแยกไป บ้านเราก็มีอำนาจต่อรองลดลง

เห้อ เราที่สูญเสียไปเท่าไร บางชุมชน คนพุทธย้ายออกจนจะหมดแล้ว บางวัดมีพระอยู่องค์เดียว

ทหาร ต้องคอยถวายเพล เพราะไม่สามารถบินฑบาตร ได้ อันตรายและคนพุทธย้ายหนีออกจากพื้นที่

อยากให้กะเทยถกประเด็นนี้หน่อย คนไทยพุทธ ย้ายออก

ถ้าเป็นประชาธิปไตยอย่างที่บอก ก็แค่ทำประชามติ ถามคนทั้งประเทศ ว่าเขาจะยอมให้แยกไหม

หมายความว่า ขัตติยะแห่งกรุงสยามดูถูกเหยียดหยามรายาแห่งปาตานีว่ามีเกียรติภูมิและศักดิ์ศรีต่างจากตนมากมาย ความขัดแย้งระหว่างทั้งสองธานีปะทุขึ้นบ่อยครั้ง จนถึงครั้นรัฐไทยใช้อำนาจเข้าปกครองรัฐปาตานี จากที่เคยมีสถานภาพเป็นเพียงประเทศราชที่ปราศจากพันธนาการทางการเมือง มีการบุกเข้าทำลายล้างสิ่งๆต่างๆที่ปาตานีดารุสลามได้สั่งสมไว้ด้วยความภาคภูมิใจ มีเรื่องเล่าต่างๆนานาเกี่ยวกับความโหดร้ายที่สยามได้กระทำไว้กับปาตานี เช่น มีการสั่งใช้ความรุนแรง หรือการจับกุมผู้นำชุมชนบ่อยครั้ง เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีเรื่องราวของเต็งกูอับดุลกอเดร์ที่ถูกพระยาศรีหเทพซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐไทยหลอกลวงโดยนำล่ามภาษามลายูที่สมคบคิดกับสยามมาแปลหนังสือที่ให้เต็งกูอับดุลกอเดร์เซ็นรับรองอย่างผิดๆ ในความเป็นจริงแล้วหนังสือดังกล่าวเป็นสัญญามอบอำนาจการปกครองปัตตานีให้กับสยาม ซึ่งรัฐบาลไทยได้นำไปยื่นต่อเครือจักรภพอังกฤษในภายหลัง เมื่อทราบความจริงเต็งกูผู้นี้จึงได้เขียนหนังสือไปถึงทางการอังกฤษเพื่อขอความช่วยเหลือ โดยฉบับวันที่ 13 สิงหาคม 2544 มีใจความดังนี้

“ I trust that the trouble and grievances which are being impost on my people will be seen by your excellency to be so harassing and unendurable that the peace and well-being of the state are endangered…and also that it will be seen that my application for the intervention and good offices of Great Britain has good grounds on which it is founded....“

ข้าพเจ้าเชื่อว่าพวกท่านได้ประจักษ์แล้วถึงปัญหาและความทุกข์ระทมที่ประชาชนของข้าพเจ้ากำลังเผชิญ ความโหดร้ายที่(สยามรัฐ)ได้กระทำช่างรุนแรงและไม่สามารถต้านทานได้จนเป็นอันตรายต่อความสงบสุขของรัฐและความผาสุกของราษฏรของข้าพเจ้า จะเห็นได้ว่าการแทรงแซงของเครือจักรภพอังกฤษมีประสิทธิภาพดีเยี่ยม…

มีการบันทึกไว้ว่า เวลาบ่ายสามโมงของวันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2445 เมื่อสยามทราบความดังกล่าว พระยาศรีสหเทพจึงได้สั่งทหารจับตัวเต็งกูอับดุลกอเดร์อย่างโหดเหี้ยเพื่อนำตัวไปยังจังหวัดสงขลาทางเรือทันที่โดยมีหะยีอับดุลลาตีฟ โต๊ะอีหม่ามมัสยิดรายาจะบังติ-กอติดตามไปด้วย หลังจากก็ถูกนำส่งตัวส่งไปยังกรุงเทพฯและถูกจำขังที่พิษณุโลกตามลำดับ

เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2506 อังกฤษได้ปลดปล่อยรัฐมลายูทั้งปวงให้เป็นอิสระ ในเวลาต่อมารัฐเหล่านี้ก็ได้รับการพัฒนาจากรากฐานที่ประเทศอังกฤษที่วางโครงสร้างไว้ให้จนมีความเจริญรุ่งเรืองทัดเทียมนานาอารยะประเทศ ในขณะที่ปัตตานี ยะลาและนราธิวาสซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์ที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจสูงเหลือเกินกลับถูกละเลยและทิ้งร้างไว้ให้มีฐานะยากจน มีคุณภาพชีวิตที่ไม่ดี และมีรัฐสวัสดิการที่ไม่ทั่วถึง ประวัติศาสตร์ปาตานีดารุสลามจึงเป็นเสมือนร่องรอยแผลเป็นที่ฝังอยู่ในส่วนลึกของจิตใจชาวสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นความชอกช้ำที่ไม่สามารถหลงลืมไปได้ ไม่ว่ากาลเวลาจะหมุนผ่านไปนานแค่เพียงใด

นอกจากบริบทด้านประวัติศาสตร์แล้ว การศึกษาพื้นฐานทางสังคมและวัฒนธรรมของพื้นที่ภาคใต้ตอนล่างของประเทศไทยถือเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยื่งยวด อัตลักษณ์ของสังคมภาคใต้ตอนล่างที่สำคัญคือความเป็นอิสลามที่เข้ามามีบทบาทต่อวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของคนในพื้นที่ในทุกๆมิติ การทำความเข้าใจสังคมอิสลามต้องมีแนวคิดพื้นฐานที่ถูกต้อง นั่นคืออิสลามมิได้มีบทบาทเป็นเพียงศาสนา แต่เป็นวัฒนธรรม เป็นระบอบการปกครอง เป็นธรรมนูญชีวิต เป็นเลือดเนื้อและศักดิ์ศรีของชาวมุสลิมทุกคน ตามแก่นแนวคิดของศาสนาอิสลามนั้น ความรักแก่เพื่อนมนุษย์เป็นสิ่งที่ทุกคนพึงใส่ใจและปฏิบัติตาม โดยมีหลักความเชื่อว่ามนุษย์ทุกคนเกิดจากนบีอาดัม ที่พระเจ้าสร้างขึ้นจากดิน มนุษย์ทุกคนจึงมีความเสมอภาคในศักดิ์ศรีและเกียรติภูมิ รวมไปถึงสิทธิเสรีภาพที่พระผู้เป็นเจ้าตั้งใจรังสรรค์ขึ้น ไม่ว่าจะมีเพศ ชาติพันธุ์ หรือสีผิวที่แตกต่างกันแต่อย่างใด ก็มิสามารถแบ่งแยกได้ดังที่บันทึกไว้ในคัมภีร์อัลกุรอ่านว่า

“...และจงอย่าให้การเกลียดชังพวกหนึ่งพวกใด ทำให้พวกเจ้าไม่ยุติธรรม จงยุติธรรมเถิด
มันเป็นสิ่งที่ใกล้กับความยำเกรงยิ่งกว่า....”

การแบ่งแยก (discrimination) ดังกล่าวมีต้นตอสาเหตุหลายประการ ประการแรกคือการปลูกฝังแนวคิดคลั่งชาติ (chauvinism) ผ่านการศึกษาที่ผูกขาดโดยภาครัฐส่วนกลาง โดยเฉพาะผ่านการศึกษาประวัติศาสตร์กระแสหลัก (Grand Narrative) ที่มีลักษณะแบบชาตินิยม เกิดขึ้นตั้งแต่ยุคสมัยที่เกิดจากสร้างรัฐประชาชาติขึ้นเพื่อก่อให้เกิดบูรณภาพในรัฐและยังคงไม่ได้รับการแก้ไขจนถึงปัจจุบัน โดยมีการสรรเสริญยกยอศึกสงครามอันคร่าชีวิตผู้คนมานับล้าน (glorification of war) โดยมักมองว่าชาติไทยเป็นฝ่ายธรรมะและฝ่ายคู่สงครามเป็นฝ่ายอธรรมที่คอยรังแกชาติไทย ผลิตซ้ำวาทกรรมเกี่ยวกับศีลธรรมเพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับรัฏฐาธิปปัตย์ผ่านกระบวนการสร้างความศักดิ์สิทธิ์ (sanctification) และวาดภาพชาติอื่นๆให้เป็นปานประหนึ่งปีศาจร้าย (demonization) เพื่อสร้างฐานแนวคิดคู่ขนานที่วาดมโนทัศน์ว่าชาวไทยเป็นฝ่ายถูกย่ำยี ทั้งๆที่ประเด็นเหล่านี้เป็นประเด็นที่นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์จากประเทศที่เจริญแล้วและประเทศที่มีความพยายามในการพัฒนาจากทั่วโลกได้ก้าวผ่านไปเรียบร้อจยท่ามกลางกระแสโลกานิยม (globalism) โดยการเขียนประวัติศาสตร์จากภววิสัย (objectivity) และปราศจากอคติทางเพศ ชาติพันธุ์ หรือสีผิว (political correctness) ในขณะเดียวกัน ประวัติศาสตร์ไทยที่กระทรวงศึกษาธิการได้นำเสนอผ่านหลักสูตรการศึกษาภาคบังคับเรียกได้ว่า เป็นการนำเสนอข้อมูลด้านเดียวและยังมีอคติ (subjectivity) หลงเหลืออยู่มาก ทั้งยังปลุกปั่นความเกลียดชังแก่เยาวชนทั่วประเทศผ่านการกดขี่ทางแนวคิดที่ทำให้ประชาชนตกเป็นเครื่องมือความเกลียดชังของรัฐโดยไม่รู้ตัว

ปัจจัยประการแรกนี้เองก่อให้เกิดปัจจัยประการที่สอง นั่นคืออาการเกลียดกลัวชาวต่างชาติของชาวไทย (xenophobia) ระบบการศึกษาของไทยวาดภาพมโนทัศน์ของชาวต่างชาติเป็นสามประเภทคือเป็นศัตรูผู้ต้อยต่ำกว่า เป็นศัตรูคู่แข่ง และเป็นผู้ย่ำยี ทำให้ชาวไทยมีมโนทัศน์ที่ค่อนข้างคับแคบเกี่ยวกับชาวต่างชาติและมีอคติต่อชาวต่างชาติอยู่บ่อยครั้ง อาการดังกล่าวนี้มีลักษณะคล้ายคลีงกับการเหยียดสีผิว (Racism) แต่บางครั้งมีความรุนแรงที่ปรากฏเป็นรูปธรรมชัดเจนมากกว่า ด้วยปัจจัยนี้ทำให้ชาวไทยพุทธรู้สึกเกลียดและกลัวชาวมลายูซึ่งมีลักษณะทางกายภาพแตกต่างจากชาวไทยในภูมิภาคอื่นๆ ประกอบกับเหตุการณ์วินาศกรม 9-11 ที่เป็นการก่อการร้ายครั้งสำคัญของโลกโดยกลุ่มมุสลิมหัวรุนแรง ที่สื่อมวลชนนำมาผลิตซ้ำและตอกย้ำซ้ำเติมแนวคิดการเกลียดกลัวชาวมุสลิมในไทยและทำให้เกิดการมองแบบสามัญทัศน์ (stereotype) ว่าชาวมุสลิมเป็นผู้มีแนวคิดรุนแรงและมีความต้องการแบ่งแยกดินแดน ทำให้ชาวไทยจำนวนมากละทิ้งหลักประชาธิปไตยและกล่าวหาว่าร้ายเหมารวมชาวมุสลิมด้วยถ้อยคำเกลียดชัง (hate speech) และเสริมสร้างอคติให้แก่เจ้าหน้าที่ของรัฐไทยให้ใช้ความรุนแรงกับชาวมุสลิมในพื้นที่ในเวลาต่อมาจนทำให้ปัญหาการแบ่งแยกดินแดนปะทุขึ้นอย่างดุเดือดและไม่มีทีท่าจะหยุดลง

การผูกขาดการนำเสนอข้อมูลของสื่อโดยรัฐที่ไม่มีการถ่วงดุล (check & balance) ปลุกเร้าและทวีคูณกระแสความเกลียดชังของประชาชนให้มากขึ้น นอกจากนี้ยังเกิดกระแสการต่อต้านอิสลามด้วยแนวคิดแบบนิยมพุทธ (Buddhist chauvinism) อันยึดแนวคิดศาสนาพุทธเป็นศูนย์กลางและดูถูก โดยคนจำนวนมากมีโลกทัศน์ที่คับแคบ มองมนุษย์เป็นสีขาวและสีดำ เป็นคนดีและคนชั่ว เป็นธรรมะและอธรรม พิพากษาชาวมุสลิมว่าเป็นคนบาป เป็นจำเลยสังคม กรอบแนวคิดที่ยืดหลักศีลธรรมที่ไม่สามารถจับต้องได้มัดมือมัดเท้าพร้อมปิดปากชาวมุสลิมจนโดยลืมไปว่าชาวมุสลิมก็มีสิทธิเสรีภาพ มีศักดิ์ศรีและความเป็นมนุษย์ มีความชอบธรรมในการเป็นเจ้าของอำนาจ (popular sovereignty) มี ‘เสียง’ ที่ดังเท่าๆกับชาวไทยพุทธผู้มีศีลธรรมทั้งหลายทั้งปวง ชาวไทยจำนวนมากมักเชื่อว่าชาติเราเป็นฝ่ายถูกกระทำย่ำยี เป็นผู้ถูกเอารัดเอาเปรียบ แต่ผู้มีศีลธรรมเหล่านี้คงหลงลืมอะไรบางอย่าง พวกเขาได้หลงลืมไปว่า สิ่งที่พวกเขากำลังทำ นั่นคือการตีตราชาวไทยมุสลิมว่าเป็นคนสามานย์ ไร้คุณธรรม จนผลิตซ้ำอัตลักษณ์และก่อให้เกิดความรุนแรง ก็เป็นการบดขยี้ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์จนเหลือเพียงเศษธุลีที่ไม่มีใครมองเห็น ความเจ็บปวดรวดร้าวจากการถูกกดขี่ข่มเหงเป็นสิ่งที่ชาวไทยผู้กล่าวอ้างตนเป็นผู้ถูกกระทำในหน้าประวัติศาสตร์ควรเข้าใจเป็นอย่างดี อย่างไรก็ดีสิ่งที่แสดงออกมานั้นขัดแย้งกันอย่างชัดเจน เพราะผู้ที่รู้ซึ้งเข้าใจความเจ็บปวดรวดร้าวอย่างแท้จริงไม่มีทางยัดเยียดความเจ็บปวดนั้นให้แก่ผู้อื่นเป็นอันขาด

อัตลักษณ์สำคัญอีกอย่างของชาวไทยมุสลิมในบริเวณนี้คือภาษามลายู โดยปกติ คนในพื้นที่นี้สามารถพูดได้สองภาษาคือ ภาษาไทยและภาษามลายู อย่างไรก็ตามรัฐไทยมีความพยายามในการลดความสำคัญทางการเมือง (depoliticization)<4> ของภาษามลายูลงอย่างต่อเนื่อง รัฐไม่แสดงออกถึงความพยายามในการเก็บรักษาองค์ความรู้ภาษามลายูไว้ เห็นได้ชัดจากการใช้ภาษามลายูผิดๆถูกๆในประกาศต่างๆของรัฐ มีการบังคับให้เรียนภาษาไทยและประวัติศาสตร์ไทยและลดงบประมาณที่ใช้ในการสนับสนุนการเรียนภาษามลายู อีกทั้งยังมีการประกาศสั่งปิดโรงเรียนปอเนาะซึ่งเป็นสถานที่ไม่กี่สถานที่ที่ยังสามารถคงองค์ความรู้เหล่านี้ไว้ได้โดยให้เหตุผลว่า โรงเรียนปอเนาะเป็นแหล่งซ่องสุมของผู้ก่อการร้าย จนทำให้ชุมชนหลายชุมชนถูกดูดกลืนอัตลักษณ์ทางภาษาอันเลอค่านี้จนสูญสิ้นจนกลายเป็นเชื้อมูลให้เกิดความขัดแย้งมากยิ่งขึ้น

อีกบริบทหนึ่งเป็นปัจจัยสำคัญของการเกิดปัญหาความรุนแรงคือ ปัญหาทางเศรษฐกิจอันสืบเนื่องมาจากปัญหาทางการเมือง ตามหลักการทางเศรษฐศาสตร์ การเลือกใช้ระบอบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม (capitalism) เป็นการตัดสินใจเลือก (making a choice) ที่ทำให้เกิดค่าเสียโอกาส (opportunity cost) และเกิดสภาวะได้อย่างเสียอย่าง (trade-off) ที่เรียกว่า ผลกระทบภายนอกเชิงลบ (negative externality) ได้แก่ ต้นทุนทางสังคม (Social cost) และความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ (inequality) รัฐบาลของประเทศที่ใช้ระบอบเศรษฐกิจแบบผสมต้องเข้ามามีบทบาทในการควบคุมจัดการผลกระทบภายนอกเชิงลบดังกล่าวในฐานะผู้คงเสถียรภาพ (stabilizer) อย่างไรก็ตาม ระบบการจัดการของรัฐบาลไทยยังคงขาดประสิทธิภาพ เนื่องจากยังมีการรวบอำนาจไว้ที่ศูนย์กลาง (centralization) ขาดการกระจายอำนาจสู่การปกครองท้องถิ่น ส่งผลกระทบให้เกิดการดูแลไม่ทั่วถึงและรัฐส่วนกลางไม่สามารถเข้าถึงความต้องการของท้องถิ่นได้ และยังมีระบบการจัดการที่ขาดการตรวจสอบได้ (transparency) ทำให้การทำงานของรัฐไม่สามารถตอบสนองการเป้าหมายของการบริหารรัฐกิจ (public administration) ได้แก่ ประสิทธิภาพ (efficiency) และความเท่าเทียม (equity) พื้นที่บริเวณสามจังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นพื้นที่ที่อุดมไปด้วยทรัพยากรเลอค่าจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นป่าไม้ แร่ธาตุ ทรัพยากรชายฝั่ง ประกอบกับภูมิรัฐศาสตร์ที่เหมาะกับการเป็นจุดยุทธศาสตร์การค้าทางทะเล ทำให้พื้นที่ดังกล่าวนับได้ว่ามีศักยภาพทางเศรษฐกิจสูงมาก อย่างไรก็ดี รัฐบาลไทยทุกยุคสมัยไม่สามารถบริหารงานโดยตอบรับกับศักยภาพดังกล่าวได้ อีกทั้งยังดูดกลืนทรัพยากรและความเจริญรุ่งเรืองต่างๆเข้าสู่เมืองหลวง ทำให้ปริมาณเม็ดเงินในระบบ (money supply) ของพื้นที่นี้มีอยูในปริมาณน้อยและอยู่ในมือผู้มีอำนาจเก่าเป็นส่วนใหญ่ ทำให้บุคคลเหล่านี้ครอบครองทั้งอำนาจทุนและอำนาจทางการเมืองจนกลายเป็นการผูกขาดอำนาจทางการเมืองท้องถื่น

ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ลุกลามอย่างรวดเร็ว จากสถิติเงินรายหัวต่อปีของคนในพื้นที่ที่จัดทำขึ้นโดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ จังหวัดยะลาเป็นจังหวัดที่มีรายได้เป็นอันดับที่ 31 โดยมีรายได้ต่อหัวเฉลี่ย 82,745 บาทต่อปี จังหวัดนราธิวาสมีรายได้เป็นอันดับที่ 44 โดยมีรายได้ต่อหัวเฉลี่ย 61,487 บาทต่อปี ส่วนจังหวัดปัตตานีมีรายได้เป็นอันดับที่ 48 โดยมีรายได้ต่อหัวเฉลี่ย 56,927 บาทต่อปี<5> รายได้เหล่านี้ล้วนไม่เพียงพอต่อการดำรงชีวิตจึงก่อให้เกิดความไม่พอใจในความไม่เป็นธรรมในการกระจายรายได้ของรัฐ ประเด็นนี้เป็นประเด็นที่คนมักมองข้าม แต่ก็เป็นอีกประเด็นที่มีความสำคัญมากเท่าๆกัน เพราะเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้ผู้คนในพื้นที่ต้องการเรียกร้องอำนาจการปกครองตนเองเมื่อรู้ถึงศักยภาพทางเศรษฐกิจอันแข็งแกร่งของพื้นที่ตนเองที่รัฐมิเคยใส่ใจในการพัฒนาอย่างเป็นรูปธรรม หากคนในพื้นที่มีความเป็นอยู่ที่ดี (well-being) มีกินมีใช้ สามารถเข้าถึงสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานและสวัสดิการของรัฐได้ ก็แทบไม่เหลือเหตุปัจจัยใดให้ความรุนแรงปะทุขึ้นจนชีวิตนับร้อยพันต้องสูญสิ้นไป

นอกจากบริบทต่างๆที่กล่าวมาข้างตน สื่อมวลชนของประเทศไทยก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ปลุกปั่นให้เกิดความรุนแรงมากขึ้น เนื่องจากสื่อไทยมีการผูกขาดข้อมูลข่าวสารที่มีความเป็นอัตวิสัยสูง กล่าวคือมีการนำเสนอข้อมูลเพียงชุดเดียวประกอบกับมีการปิดกั้นการนำเสนอข้อมูลจากมุมมองที่แตกต่าง นอกจากนี้ยังใส่อคติทางชาติพันธุ์เข้าไปผ่านถ้อยคำแห่งความเกลียดชังอยู่บ่อยครั้ง ไม่ว่าจะเป็นการใช้คำศัพท์ต่างๆที่ลดทอนความเป็นมนุษย์ของคนอีกฝ่ายและปลุกเร้าอารมณ์ความรู้สึกของผู้อ่านมากเกินกว่าการนำเสนอข้อเท็จจริงอันเป็นจรรยาบรรณของสื่อมวลชน เช่นการใช้คำว่า โจรใต้ มุสลิมหัวรุนแรง ฯลฯ การใช้ถ้อยคำเหล่านี้เป็นการขาดความอดทนอดกลั้น (tolerance) ต่อคนในสังคมที่มีความแตกต่างหลากหลาย และยังเป็นการใช้ทรรศนะแบบเหมารวมหรือสามัญทัศน์ (stereotype) ในการมองว่า มุสลิมเป็นคนหัวรุนแรง หรือคนกลุ่มนี้เป็นโจรและยังเหมารวมผู้คนที่อาศัยอยู่ในภาคใต้ของประเทศไทย ทั้งนี้ยังแสดงถึงความไม่เข้าใจในจุดม่งหมายของการเรียกร้องของคนเหล่านี้ โดยบิดเบือนให้ผู้เสพสื่อเข้าใจว่าเป็นเพียงการสร้างความหวาดกลัวให้กับสังคมด้วยเหตุผลทางศาสนา ทั้งๆที่ยังมีบริบทรอบด้านอีกมากมายที่ผู้คนควรเข้าใจและรับฟัง

ประการแรก การเริ่มการแก้ไขจากระบบการเมืองที่มีลักษณะแบบอำนาจนิยม (authoritarianism) ของประเทศไทยที่ผูกขาดอำนาจรัฐกับอำนาจทุน ประกอบกับอำนาจเก่าของชนชั้นสูงที่อาศัยความศักดิ์สิทธิ์ของกรอบคุณธรรมจริยธรรมมาชุบตัวเพื่อเพิ่มอำนาจทางการเมืองให้กับตน ทั้งหมดนี้จึงทำให้อำนาจในการบริหารจัดการและการพัฒนารวมอยู่ที่ศูนย์กลาง นอกจากการทำงานจะล่าช้าแล้วยังไม่มีประสิทธิภาพ เนื่องจากผู้มีอำนาจในการพัฒนาขาดความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นที่เป้าหมายอย่างแท้จริงทำให้งบประมาณที่ได้รับมาสูญเปล่าไปทุกๆปีกับการใช้ทหารอัตราจ้างจำนวนมากมาแก้ปัญหาปลายเหตุ คือการป้องกันความรุนแรงเมื่อเกิดขึ้นแล้ว นอกจากนี้ยังเป็นส่วนที่ทำให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนขึ้นหลายครั้งคราจากการที่เจ้าหน้าที่เข้าทำร้ายประชาชนผู้บริสุทธิ์ แค่เพียงเพราะประชาชนนับถือศาสนาอิสลาม ก็อาจถูกตีตราให้เป็นจำเลยทางสังคมได้อย่างง่ายดายและอาจตกเป็นเหยื่อความรุนแรงได้ทุกเมื่อ นอกจากนี้กระบวนการยุติธรรมในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้มีการทำงานที่ล่าช้าประหนึ่งมีความตั้งใจที่จะเพิกเฉยต่อความ อยุติธรรมโดยเฉพาะเมื่อเหยื่อเป็นประชาชนชาวมุสลิมที่ถูกทำร้ายก็มักถูกละเลยโดยรัฐ ทั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องจากการผลิตซ้ำซากภาพลักษณ์ชาวมุสลิมของรัฐสู่ประชาชนอันเป็นตัวจุดชนวนให้ชาวมุสลิมจำนวนหนึ่งรู้สึกโกรธแค้นและต้องการลุกขึ้นมาทวงคืนอิสรภาพและความยุติธรรมให้กับสังคมของตน รัฐจึงควรปรับปรุงปฏิรูปโครงสร้างระบบต่างๆโดยเร็วที่สุดเพื่อยุติความรุนแรงต่างๆมิให้ลุกลามไปมากกว่านี้ และริเริ่มการสนับสนุนการพัฒนาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวมลายูไม่ว่าทางด้านการเงินหรือทางด้านการลงมือปฏิบัติ

ประการที่สอง สิ่งที่ประเทศไทยควรเปลี่ยนแปลงโดยเร็วคือ การสร้างวัฒนธรรมประชาธิปไตยนับเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เข้มแข็งและทรงพลังที่สุด ความหมายของประชาธิปไตยนั้นอาจเป็นสิ่งที่ไม่มีใครสามารถนิยามได้อย่างแท้จริง แต่หลักการพื้นฐานของระบอบประชาธิปไตยคือการเคารพสิทธิมนุษยชน การเคารพซึ่งกันและกันถือเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในระบอบประชาธิปไตย โดยห้ามมีการแบ่งแยกใดๆ ไม่ว่าด้วยเพศ ชาติพันธุ์ สีผิว สถานะทางเศรษฐกิจหรือความคิดเห็นทางการเมือง การเคารพซึ่งกันและกันจะนำไปสู่ความอดทนอดกลั้น (tolerance) ต้องมีการเคารพเสียงส่วนใหญ่และคุ้มครองเสียงส่วนน้อย (Majority rule, minority right) มีการเปิดพื้นที่สาธารณะให้มีการถกเถียง (dialogue) และวิพากษ์สิ่งต่างๆอยู่อย่างสม่ำเสมอเพื่อนำไปสู่การตัดสินใจร่วมกันที่เป็นที่น่าพึงพอใจแก่ทุกฝ่าย)

ประการที่สาม ระบบการศึกษาไทยควรได้รับการชำระขึ้นใหม่ทั้งหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระบวนการศึกษาประวัติศาสตร์ที่ไร้ประสิทธิภาพและเหยียบย่ำความเป็นมนุษย์ของคนต่างชาติพันธุ์ ปลูกฝังโลกทรรศน์ที่มองสิ่งต่างๆในลักษณะที่มีความเหลื่อมล้ำต่ำสูง บ่มเพาะความเกลียดชังให้กับพลเมืองตั้งแต่วัยเรียน หากชาวไทยยังมีทัศนคติที่ล้าหลังเช่นนี้ไม่ว่าจะเป็นการเกลียดกลัวชาวต่างชาติ การมองชาติอื่นต่ำกว่าและมองว่าชาติตนเองสูงส่งกว่าชาติอื่นๆ (Thai-centrism) ประเทศไทยจะไม่มีทางได้รับการยอมรับจากประชาคมโลกได้อย่างแท้จริง เราจึงควรเสริมสร้างทัศนคติที่ดีให้กับเยาวชนไทยเพื่อให้คุ้นชินกับการเผชิญโลกกว้างที่เต็มไปด้วยความแตกต่างหลากหลายและเคารพในสิทธิเสรีภาพของมนุษย์ทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน

ประการที่สี่ ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจนับเป็นอีกประเด็นปัญหาเร่งด่วน เนื่องจากเป็นต้นตอของปัญหาที่หยั่งรากลึกมานาน ดังที่ได้กล่าวมาข้างต้น พื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้มีภูมิรัฐศาสตร์ที่เหมาะแก่การทำการค้าอย่างยิ่ง นอกจากนี้ยังมีศักยภาพทางเศรษฐกิจสูงเพราะมีทรัพยากรเป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม การพัฒนาพื้นที่นี้ถูกรัฐบาลละเลยอยู่เสมอ ทำให้บัณฑิตที่มีความสามารถหลั่งไหลเข้าไปทำงานในประเทศมาเลเซียเป็นจำนวนมาก กว่าร้อยละ 30 ของนักวิชาการที่ประเทศมาเลเซียล้วนเป็นบัณฑิตที่มาจากพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย ทั้งนี้เป็นเพราะรัฐบาลไทยไม่เปิดโอกาสให้คนเหล่านี้ได้เข้ามาบริหารการพัฒนาพื้นที่ ปล่อยปะละเลยจนพื้นที่นี้กลายเป็นแหล่งบ่มเพาะอาชญากรรม ทางออกที่ดีที่สุดก็คือการอัดฉีกเม็ดเงินเพื่อการพัฒนาปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน เพิ่มอัตราการจ้างงานและสนับสนุนการศึกษาในพื้นที่ให้มีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับบริบทของโลกร่วมสมัย

การริเริ่มทำสิ่งเหล่านี้จะทำให้ประชาชนในพื้นที่สามารถมีกำลังในการเลี้ยงตัวเอง สามารถลืมตาอ้าปากได้ และยังสามารถอาศัยอยู่ในประเทศไทยได้อย่างมีความสุขจากการได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมกันในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง นอกจากนี้เรายังสามารถใช้อัตลักษณ์ของมุสลิมเป็นตัวกระตุ้นทางเศรษฐกิจ สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้า เจาะตลาดคู่ค้าใหม่ๆในโลกมุสลิมในช่วงเวลาที่ประเทศสหรัฐอเมริกาหรือสหภาพยุโรปเริ่มเศรษฐกิจซบเซา และยังเพิ่มอัตราการท่องเที่ยวให้กับประเทศไทยได้อีกด้วย ทุกฝ่ายจึงจะได้รับประโยชน์จากการพัฒนาเช่นนี้อย่างแท้จริง