ภาษาฮกเกี้ยน แต้จิ๋ว ไหหลำ รวมเรียกว่าภาษาหมิ่นหนาน หรือหมิ่นใต้ พวกฮกเกี้ยนมักจะเป็นตระกูลขุนน้ำขุนนาง อยู่ในมณฑลฝูเจี้ยน แต้จิ๋วจะอยู่ถัดลงมาแถวชายแดนในมณฑลกวางตุ้ง นอกจากที่ซัวเถา ก็มีอีกตำบล เดี๊ยนจำชื่อไม่ได้ (รวมถึงเสิ่นเจิ้น?) แต้จิ๋วเหมือนชาวฮกเกี้ยนอพยพลงมาผสมกับชนพื้นเมือง ถ้าจำไม่ผิด บ้างก็ว่าบรรพชนของชาวแต้จิ๋ว โดนพวกหัวเซี่ยกลืนด้วยความโหดร้าย ชาวแต้จิ๋วเลยถือว่าตัวเองต่ำกว่าชาวฮกเกี้ยน ฮกเกี้ยนเปรียบเสมือนแม่ ชายชาวแต้จิ๋วจะแต่งงานกับหญิงชาวฮกเกี้ยนไม่ได้ เพราะถือว่าตัวเองต่ำศักดิ์กว่าภาษาแต้จิ๋วนี่ บ้างก็ว่าถิ่นของชาวแต้จิ๋วมีชาวแคะอพยพเข้ามาอยู่เยอะแล้ว หรือแต้จิ๋วที่มาไทยบางคนก็เป็นจีนแคะพูดแต้จิ๋ว แต้จิ๋วกับแคะไม่ค่อยถูกกัน แย่งที่ทำกิน เพราะจีนแคะเป็นพวกบัณฑิต อพยพลงมาจากทางเหนือ ผู้ชายอ่านตำรา ผู้หญิงทำงาน แล้วผู้หญิงแคะทำงานได้มากกว่าผู้หญิงแต้จิ๋วสองเท่า เพราะไม่รัดเท้าดอกบัวทอง
ส่วนไหหลำ และเท่าอ่านในคอมเมนท์พันทิพ บางท่านว่ารวมถึงชาวเวียดนามด้วย มักจะเป็นนักโทษการเมืองโดนเนรเทศมา ลงมาผสมกับชนพื้นเมือง แต่บ้างก็ว่า ชาวแต้จิ๋วมีปราชญ์ มีคนนำความรู้จากฮกเกี้ยนมาให้ ส่วนไหหลำก็เป็นนักโทษอพยพลงมา เลยเอาสรรพวิทยาการลงมาด้วย คล้าย ๆ เกาหลี ที่บ้างก็ว่าชาวฮั่นสร้างเป็นอาณานิคมทางเศรษฐกิจ หรือชาวญี่ปุ่น ที่ว่ามีคนจีนท่านนึงนำความรู้ไปให้ ทำให้พัฒนาจากหมู่บ้านชาวประมง จึงเจริญขึ้น บ้างก็ว่าปราชญ์ท่านนั้นคือขุนนางที่รับบัญชาจากจิ๋นซีฮ่องเต้ให้ไปหายาอายุวัฒนะ แต่หาไม่ได้ เลยอพยพหลบหนีไปอยู่ญี่ปุ่น ภาษาไหหลำเลยมีความเป็นภาษาหมิ่นใต้แบบจาง ๆ ที่เหลือก็ผสมคนพื้นเมือง
กวางตุ้ง บ้างก็ว่าคนจีนค่อย ๆ อพยพลงมากลืน บ้างว่าพวกเยว่ร้อยเผ่า กวางตุ้ง เวียดนาม อาณาจักรอันนัม พวกกวางตุ้งเป็นอันนัมที่รับวัฒนธรรมจีน ส่วนพวกเวียดไม่รับ และหนีจีนลงมาทัน เลยไม่โดนกลืน ในจีนก็มีชาวเวียดนามอยู่ ในนามเผ่ากิง หรือไงนี่แหละค่ะ จำไม่ได้
ตำราภาษาจีนกวางตุ้งในไทย เมื่อราว 20 ปีก่อน เคยเขียนว่าภาษากวางตุ้งเป็นภาษาที่นิยมพูดในไชน่า ทาวน์ ทั่วโลก เดี๊ยนพิมพ์ลงในพันทิพ ก็มีเพื่อนสมาชิกมาแย้งว่าเดี๊ยนมั่ว มันควรจะเป็นจีนกลางต่างหาก
วิกิพีเดีย รู้สึกจะมีภาษาจีนกวางตุ้งแยกต่างหากจากภาษาจีนกลาง คงจะต่างกันที่ระบบการเขียน ไวยากรณ์ที่ใช้ วรรณยุกต์น่าจะเริ่มใช้จากภาษาทางใต้ก่อน เพราะยิ่งสูงขึ้นไป จำนวนวรรณยุกต์ยิ่งลด อย่างกวางตุ้งมี 7 เสียง เวียดนามมี 6 จีนกลางมี 4 มั้งนะคะ ภาษาจีนกลางไม่มีแม่ กก กด กบ คือเป็นคำตายหรือคำเสียงสั้น ถิ่นกำเนิดและการแพร่นี่เดี๊ยนไม่ทราบเลยค่ะ คุณเจ้าของกระทู้ต้องลองเสิร์ชอ่านเองนะคะ เหมือนว่าภาษาจีนกลางจะได้รับอิทธิพลจากเผ่าอื่น