อนาร์คิส หมายถึงการให้ประชาชนมีเสรีภาพจัดการตนเองโดยไม่จำเป็นต้องมีรัฐบาลกลางแบบรวมศูนย์พวกอนาร์คิสจะต่อต้านระบบทุนนิยมที่กดขี่ขูดรีดเอาเปรียบแรงงาน และมองว่าการคงมีรัฐบาลกลางแบบใช้อำนาจลดหลั่นกันลงมาเป็นชั้นๆ ยังคงทำให้พวกเจ้าหน้าที่รัฐใช้อำนาจและมีสิทธิเสรีภาพมากกว่าประชาชนทั่วไป สังคมแบบรัฐบาลมีอำนาจมาก จึงไม่สามารถสร้างสังคมนิยมเป็นประชาธิปไตยและประชาชนมีเสรีภาพได้อย่างแท้จริง
พวกอนาร์คิสเห็นว่าควรจะกระจายอำนาจให้ประชาชนกลุ่มต่างๆ ปกครอง บริหารจัดการตนเองในรูปแบบสหกรณ์ สภาคนงาน ประชาคม (Commune) อย่างเป็นประชาธิปไตยที่ประชาชนมีส่วนร่วมโดยสมัครใจ ตัดสินใจบริหารงานกันแบบลงความเห็นร่วมกัน องค์กรเหล่านี้จะทำงานเชื่อมโยงกับองค์กรในพื้นที่อื่น ในรูปเครือข่ายสหพันธ์ที่องค์กรต่างๆ มาตกลงกติการ่วมกัน โดยไม่ต้องมีรัฐบาลกลางที่ใช้อำนาจและความรุนแรง
พวกอนาร์คิสต่อต้านการมีรัฐบาลกลางแบบมีตำรวจ ทหาร เจ้าหน้าที่รัฐด้านปกครอง ในแง่ที่ว่ารัฐแบบหนึ่งจะทำให้เจ้าหน้าที่รัฐผู้กดขี่คนทั่วไปได้ ต้องยกเลิกรัฐและบริการจัดการเป็นสังคมนิยมแบบอนาร์คิสต์ที่ประชาชนในแค่คอมมูนจัดการตนเอง ประชาชนจึงจะมีจะมีเสรีภาพ เสมอภาค มีความสุขได้
การช่วยกันและกันของสัตว์สังคมหลายเผ่าพันธุ์รวมทั้งมนุษย์ คือปัจจัยหลักที่ช่วยให้สมาชิกในชุมชนเข้มแข็ง และอยู่รอดได้ดีกว่าการแข่งขันแบบตัวใครตัวมัน แม้ในชีวิตจริงจะมีการแข่งขันและการเห็นแก่ตัวบ้าง แต่เป็นคนส่วนน้อย และชุมชน สังคมจะสามารถใช้วิธีการลงโทษ สั่งสอน ทำให้พวกเขาเข้าใจและทำตามกฎ ขนบธรรมเนียม ประเพณี ที่มุ่งความร่วมมือช่วยเหลือกันเพื่อประโยชน์ของสมาชิกทั้งหมดของชุมชนได้
สังคมแบบเสมอภาคโดยไม่ต้องพึ่งรัฐ เคยเกิดขึ้นมาแล้วในโลกยุคก่อนราชาธิปไตยรวมศูนย์ และก่อนระบบทุนนิยม เช่น สังคมระดับคนกลุ่มเล็กๆ ยุคหาของป่าล่าสัตว์นั้น คนอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาช่วยเหลือกันและกัน ทั้งปัจจัยการผลิตและผลิตหลายอย่างถือเป็นของชุมชนที่ใช้ร่วมกัน แบ่งปันกัน
ระบบชุมชนนิยมที่ประชาชนได้บริหารจัดการเองจะเป็นระบบที่มีประสิทธิภาพ เป็นธรรม ประชาชนมีเสรีภาพ มีความสุข มีความคิดสร้างสรรค์มากกว่าระบบที่อยู่ภายใต้การปกครองของรัฐบาลกลาง ไม่ว่าจะเป็น รัฐบาลศักดินา/ราชาธิปไตย หรือรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งในระบบทุนนิยมก็ตาม
พวกอนาร์คิส มีแนวคิดที่ต่างจาก สังคมนิยม ของ มาร์กซิสต์ในเรื่องการกำหนดมูลค่าของแรงงาน ยกตัวอย่างในเชิงวิวัฒนาการว่าที่ดิน รางรถไฟ สะพาน ทรัพยากรที่มนุษย์ใช้ร่วมกันมาเป็นเวลาหลายร้อยหลายพันปีนั้น เป็นผลงานของคนหลายรุ่น จำนวนมากที่ได้ช่วยกันทำ ดูแล พัฒนา ดังนั้นจึงยากที่จะวัดได้ว่าคนไหนลงแรงไปเท่าไหร่และควรได้ค่าแรงเท่าไหร่ เราจึงควรถือของเหล่านี้เป็นของส่วนรวม ไม่ใช่เฉพาะปัจจัยการผลิตเท่านั้น แม้ผลผลิตก็ควรถือเป็นของส่วนรวม ที่ควรแบ่งปันให้ประชาชนทุกคนตามความจำเป็นอย่างทั่วถึง โดยไม่ต้องตีมูลค่าแรงงานว่าใครทำมากได้มาก
อนาร์คิส เชื่อว่ามนุษย์สามารถพัฒนาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี ให้ผลิตสินค้าบริการที่จำเป็นได้มากเพียงพอสำหรับทุกคน มนุษย์ในสังคมแบบอนาร์คิสต์นั้นควรใช้เวลาทำงานลดลง ให้เครื่องจักรทำงานแทนมากขึ้น และมนุษย์ทุกคนควรทำงานตามความสามารถ ความสมัครใจ และได้รับการแบ่งปันสิ่งของและบริการต่างๆ อย่างพอเพียง เป็นธรรม