มันอาจจะไม่เหมือนกันซะทีเดียว ด้วยบริบททางสังคม และนิสัยคนมันต่างกัน คนในอเมริกาและยุโรป เขาเป็นกลุ่มคนตื่นรู้ในของสิทธิและเสรีภาพ และศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ที่สูงมาก เป็นจิตสำนึกชั้นพื้นฐานของคนมานานหลายร้อยปีแล้ว ในยุโรปมันเลยการลุกฮือของภาคประชาชนที่รุนแรง และทุกภาคส่วนร่วมมือกัน มันเลยเอาอำนาจเก่าลงได้
แต่ในสังคมไทย มันไม่ใช่แบบนั้นนะ คนไทยยอมสงบใต้ตีนอำนาจเผด็จการแบบง่ายดาย และยังมีความเชื่อเรื่องเทพ เรื่องฐานะ ชนชั้นวรรณะ ไหนจะเรื่องการศึกษาที่สอนให้คนตื่นรู้เรื่องการเป็นมนุษย์ ในยุโรป อย่างฝรั่งเศส การศึกษาถูกทำให้เป็นสิทธิ์โดยกำเนิดตั้งแต่ คศ 1882 ในเวลานั้นไทยยังไหว้ผี ยังหมอบคลาน ยังตัดสินคนโดยวิ่งไฟ ยิ่งจับคนมาฝังดินสดๆ ทำผีเฝ้าเมืองอยู่เลย ไทยต้องใช้เวลากี่ปี ถึงจะได้เข้าถึงการศึกษา เอาง่ายๆทุกวันนี้ คนไทยยังไม่ถูกสอนเรื่องสิทธิการเป็นมนุษย์ที่เท่าเทียมเลย เขาไม่ให้เราเรียนหรือโฟกัสเรื่องนี้มาก โดยวัฒนธรรม และอะไรหลายๆ อย่าง บริบทของไทย อาจจะไม่ได้สำเร็จได้อย่างง่ายดาย เหมือนที่ประชาชนชนะในยุโรป ในอเมริกา สังคมโลกตะวันตก ตอนนี้เขาไปติดหล่มเรื่องทุนนิยม เรื่องปัญหาสิ่งแวดล้อม กัน
แต่กะลาแลนด์ ปี 2023 แล้ว ยังต้องมาสู้กันอยู่เลย ว่าไทยจะเป็นประชาธิปไตยเต็มใบได้เมื่อไร นี่ยังไม่รวมถึงปัจจัย อื่นในยุคนี้ ที่ทั้งอาวุธที่รุนแรงถูกเอามาใช้ปราบประชาชน ทั้งกฎหมายถูกเขียนมาปิดปากประชาชน ทั้งทรัพยากรถูกผูกขาดกักเก็บไว้ สู้กับอำนาจในยุคนี้ มันไม่ง่ายเหมือนยุคอดีตหรอก
แต่ประชาชนชนะแน่นอน ถ้าเกาะกันไว้แน่น และไม่แตกแถว แต่ถ้าหลงลืมไปว่าเรากำลังสู้กับอะไร อุดมการณ์เราถูกย่อยสลายไป มันก็ไม่มีวันชนะหรอก